İçindekiler
Ukrayna Barış Planı Mutabakatı ve Piyasalar İçin Olası Senaryolar
Ukrayna Barış Planı Mutabakatı ve Piyasalar İçin Olası Senaryolar
Küresel piyasaların uzun süredir en önemli risk başlıklarından biri olan Rusya-Ukrayna savaşında, diplomatik çözüm arayışları yeni bir evreye girmiş bulunmaktadır. Cenevre’de yürütülen müzakereler ve ABD tarafından sunulan "28 Maddelik Barış Planı" çerçevesinde Ukrayna heyetinin temel şartlarda mutabakata vardığına dair gelen haber akışları, küresel risk iştahını doğrudan etkileme potansiyeline sahiptir.
Diplomatik Zemindeki Yeni Gelişmeler
Son gelen veriler, Ukrayna yönetiminin ABD ve Batılı müttefikler tarafından revize edilen barış planını prensipte kabul ettiğini göstermektedir. Cenevre’de gerçekleştirilen üst düzey görüşmelerde, daha önceki taslağın aksine Ukrayna'nın elini güçlendiren şu maddeler öne çıkmıştır:
- Güvenlik Garantileri: Ukrayna ordusuna yönelik personel sınırlaması getirilmemesi ve NATO üyeliği üzerindeki blokajların kaldırılması.
- Toprak Bütünlüğü: İşgal altındaki bölgelerin askeri operasyonlar yerine diplomatik müzakereler yoluyla geri kazanılması stratejisi.
- ABD Garantörlüğü: Sürecin güvenliğinin doğrudan ABD ve müttefikler tarafından taahhüt edilmesi.
Bu gelişme, "savaşın sonlanması" adına atılan en somut adımlardan biri olarak nitelendirilmekte ve Zelenskiy-Trump zirvesi öncesi masadaki belirsizlikleri azaltmaktadır.
Piyasalara Olası Etkileri: Yatırımcı Ne Beklemeli?
Jeopolitik tansiyonun düşmesi, geleneksel olarak piyasalarda "risk algısının iyileşmesi" (Risk-On) olarak fiyatlanır. Bu mutabakatın kesin bir barış anlaşmasına dönüşmesi durumunda takip edilmesi gereken ana trendler şunlardır:
1. Enerji ve Emtia Fiyatları
Savaşın başlamasıyla zirve yapan enerji fiyatlarında, barış ihtimalinin güçlenmesiyle birlikte aşağı yönlü bir baskı oluşabilir. Arz endişelerinin azalması, petrol ve doğalgaz fiyatlarında stabilizasyon sağlayarak, Türkiye gibi enerji ithalatçısı ülkelerin cari dengesini ve enflasyon görünümünü olumlu etkileyebilir.
2. Güvenli Liman Varlıkları (Altın ve Tahvil)
Jeopolitik belirsizlik dönemlerinde sığınılan "Güvenli Liman" (Safe Haven) varlıklarında, risk iştahının artmasıyla birlikte kâr realizasyonları görülebilir. Altın (XAU/USD) tarafında savaş primi fiyatlamasının azalması, ons fiyatlarında volatilite yaratabilir.
3. Hisse Senedi Piyasaları ve Borsa İstanbul
Risk priminin (CDS) düşmesi ve bölgesel istikrarın sağlanması, gelişmekte olan piyasalara fon akışını destekleyebilir. Borsa İstanbul tarafında ise özellikle aşağıdaki sektörlerin hareketliliği izlenmelidir:
- İnşaat ve Taahhüt: Ukrayna'nın yeniden inşası sürecinde Türk müteahhitlik firmalarının alacağı rol, sektörel beklentileri canlandırabilir.
- Havacılık ve Ulaştırma: Bölgesel hava sahasının normalleşmesi, turizm ve taşımacılık verilerini orta vadede pozitif etkileyecektir.
Barış Planının Detayları ve Kabul Edilen Şartlar
Cenevre'de yürütülen diplomatik trafik ve Beyaz Saray'dan gelen açıklamalar, Ukrayna'nın ABD tarafından sunulan 28 maddelik barış planının büyük bir kısmını kabul ettiğini göstermektedir. Ancak bu kabul, bir teslimiyetten ziyade, Ukrayna'nın güvenlik garantilerini ve egemenlik haklarını koruyan "güncellenmiş bir çerçeve" üzerinden gerçekleşmektedir. Ukrayna heyeti (Andriy Yermak başkanlığında) ile ABD heyeti (Dışişleri Bakanı Marco Rubio liderliğinde) arasında Cenevre'de yürütülen müzakerelerde öne çıkan ve üzerinde anlaşılan kritik maddeler şunlardır:
A. Güncellenmiş Çerçeve ve Askeri Şartlar
Ukrayna Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergiy'in açıklamalarına göre, masadaki belge orijinal taslaktan oldukça farklıdır ve Ukrayna lehine önemli düzenlemeler içermektedir:
- Asker Sayısı Sınırlaması Yok: Ukrayna ordusunun asker sayısına getirilmesi planlanan sınırlamalar kaldırılmıştır.
- Savaş Suçları Affı İptali: Savaş suçları işleyenlere yönelik genel af önerisi planın dışında bırakılmıştır.
- NATO Vetosunun Kaldırılması: Ukrayna'nın NATO üyeliği üzerindeki "otomatik veto" mekanizması kaldırılmıştır, bu da Ukrayna'nın ittifak yolunun açık olduğunun sinyalini vermektedir.
B. Toprak Bütünlüğü ve Diplomatik Çözüm
Ukrayna'nın "şartları kabul etmesi", topraklarından vazgeçtiği anlamına gelmemektedir.
- Toprak Tavizi Yok: Ukrayna, Rusya'ya resmi olarak toprak vermeyeceğini taahhüt etmiştir.
- Diplomatik Geri Kazanım: İşgal altındaki bölgelerin askeri harekatlardan ziyade diplomatik müzakereler yoluyla geri alınması hedeflenmektedir.
C. Güvenlik Garantileri
Anlaşmanın temelini oluşturan en önemli unsur, Ukrayna'nın gelecekteki güvenliğidir.
- ABD'nin Rolü: İngiltere Başbakanı'nın da teyit ettiği üzere, ABD Ukrayna'nın güvenliğini sağlama yükümlülüğünü üstlenmektedir.
- Müttefik Katılımı: Görüşmelerde Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık danışmanlarının da bulunması, garantilerin çok uluslu bir destekle sağlandığını göstermektedir.
Sürecin İşleyişi ve Gelecek Adımlar
Barış planının kabulü sadece bir başlangıçtır; sürecin tamamlanması için atılacak kritik adımlar şunlardır:
- Zelenskiy - Trump Zirvesi: Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, hazırlanan bu planın nihai detaylarını görüşmek ve onaylamak üzere ABD'de Başkan Donald Trump ile bir araya gelecektir.
- Rusya'nın Tutumu: Uzmanlar, Ukrayna ve Batı bloğunun anlaşmaya varmış olmasına rağmen, Rusya'nın savaşı durdurmaya henüz tam olarak hazır olmadığını belirtmektedir. Trump'ın barış talebi sürece ivme kazandırsa da Rusya'nın bu şartlara tepkisi belirleyici olacaktır.
Çekince
Bu raporda yer alan her türlü bilgi, değerlendirme, yorum, istatistiki şekil ve bilgiler hazırlandığı tarih itibari ile mevcut piyasa koşulları ve güvenirliğine inanılan kaynaklardan elde edilerek derlenmiştir ve İnfo Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından genel bilgilendirme amacı ile hazırlanmıştır. Sunulan bilgilerin doğruluğu ve bunların yatırım kararlarına uygunluğu tarafımızca garanti edilmemektedir. Bu bilgiler belli bir getirinin sağlanmasına yönelik olarak verilmemekte olup alım satım kararını destekleyebilecek yeterli bilgiler burada bulunmayabilir. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Herhangi bir yatırım aracının alım-satım önerisi ya da getiri vaadi olarak yorumlanmamalıdır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu nedenle bu sayfalarda yer alan bilgilerdeki hatalardan, eksikliklerden ya da bu bilgilere dayanılarak yapılan işlemlerden, yorum ve bilgilerin kullanılmasından doğacak her türlü maddi/manevi zararlardan ve her ne şekilde olursa olsun üçüncü kişilerin uğrayabileceği her türlü doğrudan ve/veya dolaylı zararlardan dolayı İnfo Yatırım Menkul Değerler A.Ş. ile bağlı kuruluşları, çalışanları, yöneticileri ve ortakları sorumlu tutulamaz. Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.